Zmiany w Karcie Nauczyciela

Rok 2018 to  kolejny etap zmian w polskiej edukacji. 1 stycznia 2018 r., weszła w życie ustawa o finansowaniu zadań oświatowych  (t.j: Dz. U. 2017 poz. 2203), która znowelizowała ustawę  z dnia 26 stycznia 1982 r., Karta Nauczyciela (t.j.: Dz.U. 2018 poz. 967).  Nowelizacja objęła wiele obszarów, w szczególności: awans zawodowy i ocenę pracy nauczycieli, wynagradzanie i świadczenia socjalne, czas pracy, urlopy wypoczynkowe i urlopy dla poratowania zdrowia, uprawnienia związane z rodzicielstwem, nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy oraz postępowanie dyscyplinarne. Część zmian weszła w życie z dniem 1 stycznia 2018 r., część wejdzie w życie z dniem 1 września 2018 r., zaś pozostałe zaczną obowiązywać kolejnych latach. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie nowych rozwiązań wprowadzonych prze ustawodawcę.

ZMIANY W ZAKRESIE AWANSU ZAWODOWEGO I OCENY PRACY NAUCZYCIELI

Od 1 września 2018 r., aby uzyskać stopień nauczyciela kontraktowego, nauczyciel stażysta będzie musiał zrealizować staż zawodowy w wymiarze 1 roku i 9 miesięcy. Ustawa przewiduje obowiązek zawarcia z nauczycielem stażystą umowy o pracę na czas określony, obejmujący dwa lata szkolne.  Wprowadzone przez ustawodawcę rozwiązanie umożliwi ukończenie stażu. W tym miejscu należy zaznaczyć, że staż rozpoczęty przed dniem 1 września 2018 r., a nie zakończony do dnia wejścia w życie nowych przepisów, będzie realizowany na dotychczasowych zasadach.

W chwili obecnej, nauczyciel chcący uzyskać stopień nauczyciela kontraktowego, po odbyciu stażu bierze udział w rozmowie kwalifikacyjnej. Od 1 września 2018 r., rozmowa ta zostanie zastąpiona egzaminem, przeprowadzanym przez komisję egzaminacyjną. Co istotne, w skład komisji egzaminacyjnej będą wchodziły, również osoby spoza szkoły. W komisji zasiądą:

• przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny
• przedstawiciel organu prowadzącego szkołę
• ekspert z listy ekspertów ustalonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania,
• dyrektor lub wicedyrektor szkoły
• kierownik stażu.

Opiekun stażu w miejsce dotychczasowego projektu oceny dorobku zawodowego przygotuje opinię o dorobku zawodowym nauczyciela za okres stażu.

Od 1 września 2018 r., wydłużeniu ulegnie również okres pracy w szkole, wymagany do rozpoczęcia stażu na kolejne stopnie naukowe (nauczyciela mianowanego i dyplomowanego). Staż będzie można rozpocząć po przepracowaniu w szkole minimum 3 lat (w przypadku nauczyciela kontraktowego) lub minimum 4 lat (w przypadku nauczyciela mianowanego). Wprowadzone zmiany spowodują wydłużenie ścieżki awansu zawodowego z 10 do 15 lat.

Ustawa przewiduje jednakże możliwość skrócenia tego okresu. Nauczyciele, którzy uzyskają wyróżniającą ocenę pracy, będą mogli rozpocząć staż po 2 latach od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w roku szkolnym 2018/2019 nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego, jeżeli będzie się legitymował co najmniej dwuletnim okresem pracy w szkole licząc od dnia nadania stopnia awansu nauczyciela kontraktowego.

Ustawodawca  wprowadził także nowe rozwiązanie, które pozwala na kontynuację stażu po przywróceniu nauczyciela do pracy prawomocnym wyrokiem sądu pracy. W takiej sytuacji, okres stażu odbytego przed wygaśnięciem lub rozwiązaniem stosunku pracy, zostanie uwzględniony w stażu. Co istotne, długość przerwy w zatrudnieniu nie ma w tym wypadku znaczenia. Rozwiązanie to umożliwia w praktyce kontynuację stażu przerwanego w wyniku niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.

Przepisy ustawy wprowadzają obowiązek złożenia dyrektorowi szkoły sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego w terminie 30 dni od zakończenia stażu. W przypadku niedotrzymania terminu złożenia sprawozdania nauczyciel będzie obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.

Stosownie do przepisów ustawy, dyrektor szkoły, który posiada nieprzerwany co najmniej  trzyletni okres pracy na tym stanowisku a także legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, będzie uprawniony do ubiegania się o stopień nauczyciela dyplomowanego po pięciu latach od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego. W przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień doktora okres ten ulegnie skróceniu do 4 lat.

Od 1 września 2018 r., zmieniają się także przepisy dotyczące oceny pracy nauczycieli.  Likwidacji uległa ocena dorobku zawodowego. Oceny pracy po zakończonym stażu dokona dyrektor szkoły. W tym miejscu warto zaznaczyć, że przepisy nakładają na dyrektora szkoły obowiązek ustalenia wewnątrzszkolnego regulaminu  dokonywania oceny pracy nauczyciela.  Co istotne, organ który będzie rozpatrywał odwołania od dokonanej oceny pracy zyska uprawnienia do  zobowiązania dyrektora szkoły do dokonania ponownej oceny pracy.

W tym miejscu warto zaznaczyć, iż ustawa wprowadza terminy dokonywania oceny pracy nauczycieli. Ocena ta będzie dokonywana obligatoryjnie po zakończeniu stażu na każdy kolejny stopień awansu zawodowego, oraz po każdych 3 latach pracy w szkole, licząc od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego, w przypadku gdy nauczyciel nie rozpocznie stażu na kolejny stopień lub zakończy ścieżkę awansu.

Dyrektor szkoły jest zobowiązany do dnia 31 sierpnia 2021 r., dokonać po raz pierwszy oceny pracy nauczyciela kontraktowego i mianowanego na nowych zasadach. Jeśli nauczyciel w ciągu tego okresu rozpocznie staż na kolejny stopień awansu zawodowego – dyrektor jest zobowiązany do dokonania oceny po zakończeniu tego stażu.

W przypadku nauczycieli dyplomowanych, którzy w dniu 1 września 2018 r., będą legitymowali się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego  – dyrektor jest zobowiązany do dokonania oceny pracy na nowych zasadach do dnia 30 czerwca 2020 r.

Do postępowań w sprawie oceny pracy nauczyciela, które zostały wszczęte przed dniem 1 września 2018 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.

Nauczyciele, zatrudnieni w dniu 1 września 2018 r., w szkole, posiadający stopień naukowy, legitymujący się co najmniej 5 – letnim okresem pracy w szkole wyższej, uzyskają z tym dniem z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego, chyba, że już uzyskali ten stopień, w oparciu o dotychczas obowiązujące przepisy. Nauczyciele kontraktowi i nauczyciele mianowani, którzy do dnia 1 września 2018 r., w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego zmienili miejsce zatrudnienia i za okres dotychczas odbytego stażu uzyskał pozytywną ocenę dorobku zawodowego mogą spać spokojnie, bowiem ocena ta będzie uwzględniona przy ocenie pracy dokonywanej po zakończeniu całego stażu.

W roku szkolnym 2018/2019 nauczyciele kontraktowi legitymujący się co najmniej 2 – letnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego mogą rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego. Do postępowań niezakończonych przed dniem 1 września 2018 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.

Ustawodawca nałożył również na nauczycieli obowiązek doskonalenia zawodowego, zgodnie z potrzebami szkoły.

ZMIANY W ZAKRESIE ZASAD WYNAGRADZANIA NAUCZYCIELI ORAZ ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH

Ustawodawca wyszedł naprzeciw oczekiwaniom nauczycieli dyplomowanych, którym obecnie obowiązujące przepisy nie dają możliwości zwiększenia zarobków. Nauczycielowi dyplomowanemu, który legitymuje się co najmniej 3 letnim okresem pracy w szkole (licząc od dnia nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego) oraz wyróżniającą oceną pracy, będzie przysługiwał dodatek za wyróżniającą pracę w wysokość 16% kwoty bazowej. Po raz pierwszy uprawnieni otrzymają dodatek od 1 września 2020 r., (W okresie od dnia 1 września 2020 r., do dnia 31 sierpnia 2021 r., dodatek wyniesie 3% kwoty bazowej; od dnia 1 września 2021 r., do dnia 31 sierpnia 2022 r., dodatek wyniesie 6%; od dnia 1 września 2022 r., dodatek wyniesie 16%).

Z dniem 1 stycznia 2018 r., zostały uchylone przepisy ustawy Karta Nauczyciela przewidujące prawo do dodatku mieszkaniowego, lokalu mieszkalnego oraz działki gruntu do użytkowania. Nauczyciel, nauczyciel będący emerytem rencistą lub nauczycielem pobierającym nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, który do dnia 1 stycznia 2018 r., korzystał z uprawnień określonych w art. 54 ust. 1 lub 4, lub art. 60 Karty Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2018 r., zachowuje te uprawnienia do końca okresu , na jaki zostały mu one przyznane.

Również z dniem 1 stycznia 2018 r., określone zostały zasady korzystania z funduszu socjalnego przez emerytów, rencistów i nauczycieli pobierających świadczenie kompensacyjne – byłych pracowników placówek, których prowadzenie zostało przekazane osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy prawo oświatowe.

W przypadku szkół, których prowadzenie przed dniem 1 stycznia 2018 r., zostało przekazane osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego oraz osobie fizycznej na podstawie art. 5 ust. 5g ustawy o systemie oświaty – w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2017 r., – lub art. 9 ust. 1 ustawy prawo oświatowe, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego , która przekazała szkołę do dnia 31 marca 2018 r., jest obowiązany wskazać inną szkołę prowadzoną przez tę jednostkę, w której będzie naliczany odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na każdego nauczyciela będącego emerytem lub rencistą z przekazanej szkoły oraz na nauczyciela pobierającego nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, którego szkoła była ostatnim miejscem pracy. Osoby te korzystają z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na zasadach i warunkach ustalonych w regulaminie obowiązującym we wskazanej szkole.

Z dniem 1 stycznia 2018 r., likwidacji uległ zasiłek na zagospodarowanie. Nauczyciele, którzy do dnia 1 września 2018 r., spełnią warunki otrzymania jednorazowego zasiłku na zagospodarowanie, zachowają do niego prawo. Zasiłek na zagospodarowanie będzie podlegał zwrotowi na dotychczasowych zasadach także po dniu 1 września 2018 r., a kompetencje organu prowadzącego będzie wykonywał odpowiednio wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa.

 ZMIANY W ZAKRESIE CZASU PRACY NAUCZYCIELI

Przepisy ustawy Karta Nauczyciela nakładają począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r., obowiązek zwiększenia wymiaru etatu nauczycielowi, który zgodził się na ograniczenie zatrudnienia jeżeli powstanie ku temu możliwość.

Z dniem 1 września 2018 r., zaczną obowiązywać wprowadzone do Karty Nauczyciela przepisy art. 42 oraz 42a, dotyczące zasad  ustalania wymiaru zajęć obowiązkowych dla pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych, doradców zawodowych posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnionych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym. Ustawodawca wprowadził zakaz realizacji godzin ponadwymiarowych przez dyrektora i wicedyrektora (ustawa przewiduje dwa wyjątki), oraz obniżył tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć proporcjonalnie do obniżenia maksymalnego tygodniowego wymiaru czasu pracy nauczyciela niepełnosprawnego, z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym  stopniu niepełnosprawności.

ZMIANY W ZAKRESIE URLOPÓW WYPOCZYNKOWYCH I URLOPÓW DLA PORATOWANIA ZDROWIA

Od 1 stycznia 2018 r., zmianie uległy przepisy dotyczące urlopu dla poratowania zdrowia. Nauczyciel będzie mógł się ubiegać po raz pierwszy o jego udzielenie po 7 latach pracy, także w niepełnym wymiarze. Prawo do urlopu jest ograniczone do chorób związanych ze środowiskiem pracy oraz zagrożeniem chorobą zawodową. Przysługuje także na leczenie uzdrowiskowe i rehabilitację uzdrowiskową. O potrzebie udzielenia urlopu orzeka lekarz medycyny pracy (z wyjątkiem leczenia uzdrowiskowego). Koszt badań lekarskich związanych z udzieleniem urlopu pokryje szkoła. Badania kontrolne będą wykonywane po urlopie, który trwał więcej niż 30 dni.

Nauczyciele, którzy uzyskali orzeczenie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia do 31 grudnia 2018 r., korzystają z urlopu na zasadach, które obowiązywały przed wejściem w życie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (nawet jeśli wskazany termin rozpoczęcia urlopu zdrowotnego przypadał po dniu 1 stycznia 2018 r.).

Nauczyciele, którzy w dniu 1 stycznia 2018 r., przebywali na urlopie dla poratowania zdrowia, zachowują prawo do tego urlopu do końca okresu, na jaki go udzielono, jeśli nie zostaną z niego wcześniej odwołani na zasadzie art. 142 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Z dniem 1 stycznia 2018 r., zmianie uległy także przepisy regulujące udzielanie urlopu wypoczynkowego. Dyrektorzy, wicedyrektorzy i inni nauczyciele zajmujący stanowiska kierownicze mogą korzystać z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w roku kalendarzowym. Nauczyciele, którzy w ramach jednego stosunku pracy realizują zajęcia w placówce nieferyjnej oraz feryjnej będą korzystać z urlopu na zasadach określonych dla placówki, w której realizują większą liczbę godzin zajęć. Co istotne, urlop dla poratowania zdrowia uprawnia do urlopu uzupełniającego. Ustawodawca wprowadził do Karty Nauczyciela zasady związane z przesunięciem terminu urlopu i udzielenia go w innym terminie w placówkach nieferyjnych.

Osoby, które pełnią w szkole funkcje kierownicze, które nabyły prawo do urlopu uzupełniającego  i nie wykorzystały go do dnia 31 grudnia 2017 r., mogą skorzystać z niego w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni w ciągu roku szkolnego, według przepisów obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

ZMIANY W ZAKRESIE UPRAWNIEŃ ZWIĄZANYCH Z RODZICIELSTWEM

Z dniem 1 stycznia 2018 r., zmieniły się także przepisy związane z urlopem wychowawczym. W przypadku nauczycieli szkół feryjnych, obniżenie wymiaru zatrudnienia w okresie, w którym nauczyciel jest uprawniony do urlopu wychowawczego będzie mogło nastąpić bądź bezpośrednio po zaprzestaniu korzystania z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu wychowawczego bądź z początkiem roku szkolnego.

W tym miejscu należy także zaznaczyć, iż od 1 stycznia 2018 r., nauczyciele mogą korzystać z tzw. dni opieki wyłącznie w wymiarze dziennym. Nie ma już możliwości przeliczenia dni  na godziny.

ZMIANY W ZAKRESIE NAWIĄZYWANIA, ZMIANY I ROZWIĄZYWANIA STOSUNKU PRACY  

Od 1 stycznia 2018 r., dyrektor jest uprawniony do rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy w razie czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, jeśli okres niezdolności do pracy przekracza 182 dni, za wyjątkiem sytuacji, w której czasowa niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą lub występuje w okresie ciąży – wówczas okres czasowej niezdolności do pracy uprawniającej do rozwiązania stosunku pracy musi przekroczyć 270 dni.

Wskazane powyżej okresy mogą ulec wydłużeniu o kolejne 12 miesięcy, jeżeli nauczyciel uzyska prawa od świadczenia rehabilitacyjnego lub skorzysta z urlopu dla poratowania zdrowia.

Do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielami świadczącymi pracę w oparciu o umowę o pracę, którzy w dniu 1 stycznia 2018 r., pozostawali niezdolni do pracy z powodu choroby, zaś okres niezdolności przekroczył 182 dni stosuje się przepisy obowiązujące przed wejściem w życie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

Od 1 września 2018 r., obowiązek zatrudniania nauczyciela stażysty na okres 2 lat szkolnych w celu odbycia stażu. Nadto ustawodawca nałożył obowiązek zatrudniania nauczycieli w placówkach niepublicznych w oparciu o umowę o pracę.

Z dniem 1 września 2018r., w przypadku ponownego zatrudnienia nauczyciela w tej samej szkole nie ma już obowiązku zasięgania informacji z Krajowego Rejestru Karnego.

ZMIANY W ZAKRESIE POSTĘPOWANIA DYSCYPLINARNEGO

Od dnia 1 września 2018 r., do doręczeń w  postępowaniu wyjaśniającym i dyscyplinarnym mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (art. 39 – art. 49b k.p.a.).

Dodano: 29.08.2018, do Aktualności