System Dozoru Elektronicznego w pytaniach i odpowiedziach

W dniu 1 czerwca 2018 r.,  weszły w życie przepisy ustawy z dnia 12 kwietnia 2018 r., o zmianie ustawy Kodeks karny wykonawczy i ustawy o Służbie Więziennej (Dz. U. 2018 poz. 1010).  Nowa regulacja wprowadziła szereg zmian w przepisach Rozdziału VIIa ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r., kodeks karny wykonawczy (Dz. U. 2018 poz. 652 ze zm.; dalej: k. k. w.), dotyczących wykonywania kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego (dalej: SDE), Nadarza się zatem okazja, aby przybliżyć funkcjonującą w polskim porządku prawnym od 1 września 2009 r. instytucję dozoru elektronicznego.

 

CZYM JEST DOZÓR ELEKTRONICZNY?

Dozorem  elektronicznym nazywamy  kontrolę zachowania osoby skazanej przy użyciu środków technicznych, zaś ogół metod postępowania i środków technicznych, służących do wykonywania dozoru elektronicznego to SDE .

W SDE można kontrolować:

  • przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny);
  • bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny);
  • zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).

Karę pozbawienia wolności w SDE wykonuje się jako dozór stacjonarny. Środki karne i zabezpieczające w SDE wykonuje się jako dozór zbliżeniowy lub mobilny.

 

KTO SPRAWUJE NADZÓR NAD WYKONYWANIEM KAR W SDE?

Nadzór nad wykonywaniem kar z zastosowaniem dozoru elektronicznego oraz orzekanie w sprawach dotyczących wykonania tych kar należą do sądu,  i tak:

  • w sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa;
  • w sprawach związanych z wykonaniem postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE i jego uchyleniem właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu kara jest wykonywana, przy czym w wypadku uchylenia zezwolenia, z powodów, o których mowa w art. 43zaa § 1 pkt 1 k. k. w.,- sądem właściwym jest sąd penitencjarny, który zezwolenia udzielił;
  • w sprawach wykonywania dozoru zbliżeniowego i mobilnego właściwy jest sąd, w którego okręgu skazany ma miejsce stałego pobytu, a jeżeli skazany nie posiada takiego miejsca – sąd, w którego okręgu orzeczono środek karny lub zabezpieczający wykonywany w SDE.

Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar z zastosowaniem SDE oraz nałożonych w związku z nimi obowiązków wykonuje sądowy kurator zawodowy.

 

JAKIE ŚRODKI TECHNICZNE SŁUŻĄ DO WYKONYWANIA DOZORU ELEKTRONICZNEGO?

Środkami technicznymi służącymi do wykonywania dozoru elektronicznego są:

  • centrala monitorowania;
  • system teleinformatyczny, za pomocą którego podmiot prowadzący centralę monitorowania, podmiot dozorujący, sądy, sądowi kuratorzy zawodowi i inne uprawnione podmioty przetwarzają informacje związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar w SDE (system komunikacyjno-monitorujący);
  • nadajniki;
  • rejestratory stacjonarne i przenośne.

 

KTO WYKONUJE DOZÓR ELEKTRONICZNY?.

Dozór elektroniczny wykonywany jest przez:

  • podmiot prowadzący centralę monitorowania (w zakresie czynności związanych z obsługą tej centrali) którym jest podmiot dozorujący lub jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Sprawiedliwości;
  • podmiot dozorujący (w zakresie pozostałych czynności) – może nim być przedsiębiorca, instytucja państwowa, podmiot zagraniczny będący przedsiębiorcą w rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełniający warunki do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej albo jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowana.

 

KIEDY MOŻNA WYKONAĆ KARĘ W SDE?

Kara może być wykonywana w SDE jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne, obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi. W razie gdy warunki techniczne nie są wystarczające do jednoczesnego objęcia dozorem mobilnym wszystkich skazanych, wobec których dozór taki został orzeczony, w pierwszej kolejności kieruje się do wykonania dozory mobilne orzeczone jako środek zabezpieczający.

Jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych.  Oświadczenie o wyrażeniu zgody może być również odebrane przez kuratora sądowego, a następnie niezwłocznie przekazane do sądu. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż  cofnięcie zgody po wydaniu postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE jest nieskuteczne.

 

CZY WYKONANIE KARY W SDE MOŻE ZOSTAĆ ODROCZONE?

Sąd, który wykonuje karę z zastosowaniem dozoru elektronicznego, żąda od podmiotu dozorującego nadesłania informacji, czy warunki techniczne pozwalają na niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania tej kary, a jeśli nie – od jakiej daty będzie to możliwe. Jeżeli z informacji uzyskanych od podmiotu dozorującego wynika, że nie jest możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania kary, sąd orzeka o odroczeniu wykonania tej kary na czas określony. Łączny okres odroczenia nie może być dłuższy niż rok. Na postanowienie o odroczeniu wykonania kary przysługuje zażalenie.

Jeśli po upływie łącznego okresu odroczenia, z informacji uzyskanych od podmiotu dozorującego wynika, że w dalszym ciągu nie jest możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania środka karnego, sąd orzeka o uchyleniu kontroli zakazu lub obowiązku z zastosowaniem SDE, a w miarę potrzeby stosuje zamiast lub obok orzeczonego środka karnego środek karny, o którym mowa w art. 39 pkt 2 -2e k.k. Podobnie w wypadku, gdy po upływie łącznego okresu odroczenia, z informacji uzyskanych od podmiotu dozorującego wynika, że w dalszym ciągu nie jest możliwe niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania środka zabezpieczającego, sąd orzeka w przedmiocie zmiany lub uchylenia środka zabezpieczającego. Na postanowienia sądu przysługuje zażalenie.

 

CO ZAWIERA POSTANOWIENIE O ROZPOCZĘCIU DOZORU ZBLIŻENIOWEGO/MOBILNEGO?

W przypadku dozoru zbliżeniowego lub mobilnego, po uzyskaniu od podmiotu dozorującego informacji, że możliwe jest niezwłoczne rozpoczęcie wykonywania kary, sąd wydaje postanowienie o rozpoczęciu dozoru elektronicznego, w którym:

  • wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego gotowości do instalacji środków technicznych;
  • określa, jakie środki techniczne mają zostać zainstalowane.

Termin, o którym mowa powyżej nie może być dłuższy niż 24 godziny od zwolnienia skazanego z zakładu karnego, a jeśli skazany przebywa na wolności, nie dłuższy niż 24 godziny od ogłoszenia lub doręczenia skazanemu postanowienia o rozpoczęciu dozoru elektronicznego. Jeżeli wobec skazanego przebywającego w zakładzie karnym orzeczono dozór mobilny lub zbliżeniowy, można wyznaczyć termin założenia nadajnika w okresie do 7 dni przed zakończeniem odbywania kary lub warunkowym przedterminowym zwolnieniem; w takim wypadku o terminie powiadamia się podmiot dozorujący i dyrektora zakładu karnego.

Po ogłoszeniu lub przy doręczeniu postanowienia o rozpoczęciu dozoru elektronicznego albo postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE osoba skazana powinna otrzymać pisemne pouczenie o przysługujących jej prawach i ciążących na niej obowiązkach związanych z dozorem elektronicznym, jak również o konsekwencjach naruszenia tych obowiązków. Odpis postanowienia otrzymują także sądowy kurator zawodowy i podmiot dozorujący.

Rozpoczęcie wykonywania dozoru elektronicznego następuje z dniem, w którym wobec skazanego uruchomiono środki techniczne niezbędne do wykonywania kary w tym systemie.

Jeżeli czas trwania dozoru elektronicznego jest określony, po rozpoczęciu wykonywania dozoru sąd zawiadamia skazanego i podmiot dozorujący o dacie jego zakończenia.

 

W JAKI SPOSÓB KONTROLOWANE JEST PRZESTRZEGANIE ZAKAZU ZBLIŻANIA SIĘ DO OKREŚLONEJ OSOBY W SDE?

Jeżeli wobec skazanego orzeczono zakaz zbliżania się do określonej osoby kontrolowany w SDE, sąd poucza tę osobę o prawie do wystąpienia z wnioskiem o wyposażenie jej w rejestrator przenośny albo stacjonarny.

Jeżeli osoba chroniona nie wystąpi z wnioskiem, o którym mowa powyżej, w terminie miesiąca od otrzymania pouczenia, albo oświadczy, że nie będzie korzystać z rejestratora, sąd orzeka o zmianie dozoru zbliżeniowego na dozór mobilny. Na postanowienie o zmianie dozoru zbliżeniowego na dozór mobilny przysługuje zażalenie stronom i osobie chronionej.

 

JAKIE WARUNKI NALEŻY SPEŁNIĆ, ŻEBY ODBYĆ KARĘ POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE?

Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

  • wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku, a nie zachodzą warunki recydywy specjalnej wielokrotnej przewidziane w art. 64 § 2 k.k.
  • jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
  • skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
  • osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbycie przez skazanego kary w SDE;
  • odbywaniu kary pozbawienia wolności w SDE nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.

Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

Natomiast skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w SDE pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.

Co istotne. sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE pomimo braku zgody osób pełnoletnich zamieszkujących wspólnie ze skazanym, jeżeli wykonanie kary w SDE w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu. W wypadku udzielenia przez sąd zgody na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE, osobie która zamieszkuje wspólnie ze skazanym, a która nie wyraziła zgody przysługuje prawo wniesienia zażalenia.

W tym miejscu warto wskazać, iż . powyższe zasady stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku.

 

KTO JEST UPRAWNIONY DO ZŁOŻENIA WNIOSKU O UDZIELENIE ZEZWOLENIA NA ODBYCIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE?

W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Wniosek wraz z uzasadnieniem składa się na piśmie. Do wniosku złożonego przez skazanego, jego obrońcę, prokuratora lub sądowego kuratora zawodowego dołącza się zgodę osób pełnoletnich, zamieszkujących ze skazanym . W przypadku wniosku składanego przez dyrektora zakładu karnego zgodę taką uzyskuje sąd penitencjarny orzekający w przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE. Sąd penitencjarny wydaje postanowienie w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku.

 

GDZIE ODBYWAJĄ SIĘ POSIEDZENIA SĄDU?

Jeżeli wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE dotyczy skazanego, który odbywa już karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym, posiedzenie sądu penitencjarnego odbywa się w tym zakładzie, w którym skazany przebywa. Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE sąd penitencjarny ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie stoją warunki techniczne. W tym celu sąd żąda nadesłania informacji od podmiotu dozorującego.

Jeżeli udzieleniu zezwolenia na odbycie kary w SDE stoją na przeszkodzie warunki techniczne, sędzia penitencjarny pozostawia wniosek bez rozpoznania.

Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE sąd penitencjarny wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę, sądowego kuratora zawodowego, jeżeli składał wniosek o zezwolenie na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE.

 

JAKA JEST TREŚĆ POSTANOWIENIA O UDZIELENIU ZEZWOLENIA NA ODBYCIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE?

W postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE sąd penitencjarny:

  • określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych;
  • wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika.

O wskazanym wyżej terminie sędzia penitencjarny zawiadamia sądowego kuratora zawodowego, jeżeli nie brał on udziału w posiedzeniu sądu penitencjarnego, a także podmiot dozorujący, poprzez doręczenie im odpisu postanowienia. O wydaniu postanowienia sędzia penitencjarny niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, jeżeli złożyli wniosek, o którym mowa w art. 168a k. k. w. Na postanowienie sądu penitencjarnego zażalenie przysługuje skazanemu lub jego obrońcy, prokuratorowi, a także sądowemu kuratorowi zawodowemu lub dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o udzielenie zezwolenia. Zażalenie przekazuje się niezwłocznie wraz z aktami sprawy sądowi odwoławczemu, który rozpoznaje sprawę najpóźniej w terminie 7 dni od daty wpływu zażalenia wraz z aktami sprawy do tego sądu.

Na postanowienie sądu penitencjarnego o odmowie udzielenia zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w SDE przysługuje zażalenie skazanemu lub jego obrońcy, prokuratorowi, a także sądowemu kuratorowi zawodowemu lub dyrektorowi zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o udzielenie zezwolenia.

Ponowny wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia w tej samej sprawie, złożony przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia, pozostawia się bez rozpoznania.

Należy pamiętać, iż w przypadku objęcia wyrokiem łącznym kary pozbawienia wolności wykonywanej w SDE sąd penitencjarny z urzędu uchyla zezwolenie na odbycie tej kary w tym systemie, co nie stoi na przeszkodzie jednoczesnemu udzieleniu zezwolenia na odbycie kary łącznej pozbawienia wolności w SDE.

 

CZY SĄD MOŻE UCHYLIĆ ZEZWOLENIE NA ODBYCIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE?

Przed uchyleniem zezwolenia sąd penitencjarny, o ile uzna to za konieczne, wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę, a także sądowego kuratora zawodowego oraz przedstawiciela skazanego, o którym mowa w art. 42 k. k. w. Na postanowienie sądu penitencjarnego o uchyleniu zezwolenia przysługuje zażalenie.

 

CZY MOŻLIWE JEST WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE SKAZANEGO ODBYWAJĄCEGO KARĘ W SDE Z ODBYCIA RESZTY KARY?

O warunkowym przedterminowym zwolnieniu skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w SDE orzeka na posiedzeniu sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany posiada miejsce stałego pobytu. Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie może złożyć również sądowy kurator zawodowy. Udzielając warunkowego przedterminowego zwolnienia, sąd uchyla zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE.

Udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest dopuszczalne wobec skazanego, który odbywa w SDE zastępczą karę pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

 

JAKIE SA OBOWIĄZKI SKAZANEGO ODBYWAJĄCEGO KARĘ POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE?

Skazany ma obowiązek zgłosić podmiotowi dozorującemu, w terminie i w sposób, które zostały określone przez sąd, gotowość do instalacji środków technicznych. Podmiot dozorujący dokonuje niezwłocznej rejestracji zgłoszenia. Podmiot dozorujący niezwłocznie zawiadamia sądowego kuratora zawodowego oraz sąd o niezgłoszeniu przez skazanego gotowości, albo o uchylaniu się skazanego od instalacji środka technicznego.

Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:

  • nieprzerwanie nosić nadajnik;
  • dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną;
  • udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli, naprawy lub wymiany na każde żądanie tego podmiotu, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie;
  • udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.

Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma ponadto obowiązek:

  • pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie;
  • odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego;
  • umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator;
  • udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.

Od dnia 1 czerwca 2018 r., skazany, wobec którego wykonywany jest dozór mobilny lub zbliżeniowy, ma ponadto obowiązek:

  • nieprzerwanie nosić rejestrator przenośny;
  • odbierać połączenia przychodzące do rejestratora przenośnego;
  • udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień również przy użyciu rejestratora przenośnego.

 

NA CZYM POLEGA OBOWIĄZEK POZOSTAWANIA SKAZANEGO WE WSKAZANYM PRZEZ SĄD MIEJSCU W WYZNACZONYM CZASIE?

Obowiązek ten obejmuje pozostawanie skazanego w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie. Sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu:

  • świadczenia pracy;
  • wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług religijnych;
  • sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą;
  • kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej;
  • korzystania z urządzeń lub zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych;
  • komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem oraz wybranym przez siebie przedstawicielem, o którym mowa w art. 42 k. k. w.;
  • komunikowania się z podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 k. k. w.
  • utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;
  • korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;
  • dokonania niezbędnych zakupów.

Sąd penitencjarny może nałożyć na skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w SDE obowiązki określone w art. 72 k. k.. Obowiązki te mogą zostać nałożone również na wniosek prokuratora lub sądowego kuratora zawodowego.

 

CZY JEST MOŻLIWA ZMIANA MIEJSCA WYKONYWANIA DOZORU STACJONARNEGO?

W wyjątkowym przypadku, uzasadnionym szczególnymi okolicznościami, sąd penitencjarny może zmienić miejsce wykonywania dozoru stacjonarnego. W uzasadnionych przypadkach sąd penitencjarny może zmieniać przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia.

Ponadto, w uzasadnionych przypadkach, gdy niezbędne jest szybkie dokonanie zmiany, przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia mogą zostać zmienione również w drodze decyzji sądowego kuratora zawodowego, który niezwłocznie informuje o tym sędziego penitencjarnego i wprowadza informacje do systemu komunikacyjno-monitorującego. Sąd penitencjarny może uchylić zmiany wprowadzone przez sądowego kuratora zawodowego albo dokonać w nich własnej zmiany.

 

CZY JEST MOŻLIWE UZYSKANIE ZEZWOLENIA NA OPUSZCZENIE MIEJSCA DOZORU?

W przypadkach szczególnie ważnych dla skazanego, uzasadnionych względami zdrowotnymi, rodzinnymi lub osobistymi, sądowy kurator zawodowy może zezwolić skazanemu na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego na okres nieprzekraczający jednorazowo 7 dni, w miarę potrzeby w asyście osoby najbliższej lub osoby godnej zaufania, niezwłocznie informując o tym prezesa sądu, upoważnionego sędziego lub sędziego penitencjarnego i wprowadzając tę informację do systemu komunikacyjno-monitorującego.

Zezwolenie może być cofnięte, jeżeli po jego udzieleniu pojawiły się informacje lub okoliczności uzasadniające obawę, że skazany w okresie zezwolenia może naruszyć porządek prawny. Jeżeli zezwolenie zostało cofnięte, skazanemu nie udziela się ponownego zezwolenia na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego.

 

CZY JEST MOŻLIWE UDZIELENIE PRZERWY W WYKONANIU KARY W SDE?

Jeżeli przemawiają za tym ważne względy zdrowotne lub osobiste, sąd penitencjarny może zarządzić przerwę w wykonaniu kary w SDE.  Przerwą w wykonaniu kary w SDE  jest okres między usunięciem przez podmiot dozorujący choćby jednego ze środków technicznych niezbędnych do wykonywania dozoru a ponownym założeniem lub zainstalowaniem wszystkich stosowanych środków technicznych.

Sąd może odwołać przerwę w wykonaniu kary w SDE w razie ustania przyczyny, dla której została zarządzona, lub w wypadku gdy skazany nie korzysta z przerwy zgodnie z celem, w jakim została zarządzona, albo rażąco narusza porządek prawny. Na postanowienie w przedmiocie przerwy oraz odwołania przerwy przysługuje zażalenie.

 

CZY PODCZAS WYKONYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE MOŻE DOJŚĆ DO ODINSTALOWANIA NADAJNIKA LUB REJESTRATORA STACJONARNEGO?

W przypadku niecierpiącym zwłoki, z uwagi na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, sądowy kurator zawodowy może wyrazić zgodę na odinstalowanie rejestratora stacjonarnego lub usunięcie nadajnika.

Prezes sądu lub upoważniony sędzia w terminie 7 dni od wyrażenia zgody, zarządza ponowne zainstalowanie rejestratora lub założenie nadajnika albo występuje do sądu o zarządzenie przerwy w wykonaniu kary.

Po ustaniu przyczyny usunięcia urządzenia lub nadajnika prezes sądu lub upoważniony sędzia lub sędzia penitencjarny, na wniosek sądowego kuratora zawodowego, zarządza jego ponowne zainstalowanie lub założenie.

 

CO SIĘ DZIEJE W PRZYPADKU USZKODZENIA URZĄDZENIA?

W razie umyślnego dopuszczenia do zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia niezdatnym do użytku nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub przenośnego sąd może nałożyć na skazanego lub osobę chronioną opłatę wyrównawczą na rzecz podmiotu dozorującego. W sprawach egzekucji opłaty wyrównawczej stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1201, ze zm.). Na postanowienie w przedmiocie nałożenia opłaty wyrównawczej przysługuje zażalenie. Opłaty nie można orzec po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym miał miejsce czyn.

 

JAKIE SĄ NOWE OBOWIĄZKI PODMIOTU DOZORUJĄCEGO?

Od dnia 1 czerwca 2018 r., w razie orzeczenia dozoru mobilnego,  lub zbliżeniowego podmiot dozorujący jest zobowiązany niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia zgłoszenia przez skazanego gotowości, przekazuje rejestrator przenośny skazanemu oraz instruuje go co do sposobu używania rejestratora. Znowelizowane przepisy nakładają ponadto na podmiot dozorujący obowiązek kontroli prawidłowość działania środków technicznych oraz usunięcia nadajnika, rejestratora stacjonarnego lub rejestratora przenośnego używanego przez osobę chroniona przez skazanego po zakończeniu dozoru a także na polecenie sadu lub sadowego kuratora zawodowego.

 

KIEDY KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI WYKONYWANA W SDE MOŻE BYĆ UZNANA ZA WYKONANĄ?

Karę w SDE uznaje się za wykonaną z dniem zakończenia wykonywania tego dozoru, chyba że uchylono zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE.

Jeżeli kara w SDE została objęta karą łączną, sąd, który orzekł karę łączną, niezwłocznie informuje o tym sąd właściwy w sprawach wykonywania dozoru elektronicznego. Sąd właściwy w sprawach wykonywania dozoru elektronicznego wydaje wówczas polecenie, o którym mowa w art. 43t § 1 pkt 6 k. k. w., chyba że nie jest to celowe ze względu na rodzaj i wymiar orzeczonej kary łącznej.

 

CZY ZEZWOLENIE NA ODBYCIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI W SDE MOŻE ZOSTAĆ UCHYLONE?

Sąd penitencjarny uchyla zezwolenie na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE, jeżeli:

  • skazany nie zachowa wyznaczonego terminu na zgłoszenie upoważnionemu podmiotowi dozorującemu gotowości, albo uchyla się od niezwłocznego zainstalowania przez podmiot dozorujący rejestratora lub od założenia nadajnika;
  • skazany, odbywając karę pozbawienia wolności w SDE, naruszył porządek prawny, w szczególności popełnił przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, lub uchyla się od wykonania obowiązków związanych z dozorem elektronicznym lub innych nałożonych obowiązków, orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku;
  • odwołano przerwę w wykonaniu kary pozbawienia wolności w SDE z powodu innego niż ustanie przyczyny, dla której przerwa została udzielona;
  • skazany w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności w SDE został osadzony w zakładzie karnym w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania lub wykonaniem kary w innej sprawie.

Sąd penitencjarny może odstąpić od uchylenia zezwolenia na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami.

Sąd penitencjarny może ponadto uchylić zezwolenie na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE, jeżeli skazany korzystający z zezwolenia, na czasowe opuszczenie miejsca wykonywania dozoru stacjonarnego nie powrócił do określonego miejsca w wyznaczonym czasie. W razie uchylenia zezwolenia, sąd penitencjarny orzeka o tym, w jakim zakresie karę pozbawienia wolności należy uznać za wykonaną, uwzględniając zaliczenie na poczet kary okresu objętego SDE. Skazanego zawiadamia się o obliczonym okresie kary pozbawienia wolności pozostałej do wykonania w zakładzie karnym.

W razie uchylenia zezwolenia, sąd penitencjarny poleca doprowadzić skazanego do zakładu karnego, o czym należy go pouczyć.

Należy również pamiętać, że w przypadku uchylenia zezwolenia na odbycie przez skazanego kary pozbawienia wolności w SDE, ponowne udzielenie zezwolenia na odbycie kary w tym systemie jest niedopuszczalne w tej samej sprawie.

 

Dodano: 31.08.2018, do Aktualności