Blokada alkoholowa alternatywą dla zakazu prowadzenia pojazdów

Ustawą z dnia 20 marca 2015 r., o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 541) dodany został do kodeksu karnego wykonawczego art. 182a.

Przepis ten wprowadza nieznaną dotychczas ustawie możliwość zmiany formy stosowania orzeczonego środka karnego, w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, a co za tym idzie, przy spełnieniu określonych warunków pozwala sądowi na złagodzenie elementu represyjnego. Mimo, że przepis wszedł w życie w dniu 1 lipca 2015 r., wciąż jeszcze mało osób wie, że istnieje możliwość ubiegania się o przedterminowy zwrot prawa jazdy, dlatego też temat ten zasługuje na omówienie.

Na czym polega zmiana sposobu wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów?

W uproszczeniu mówiąc, sposób wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych może zostać zmieniony przez sąd – po spełnieniu wskazanych w ustawie przesłanek – na zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową.

W tym miejscu należy wyraźnie zaznaczyć, iż zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową nie jest odrębnym środkiem karnym – stanowi inny sposób wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Rozwiązanie zawarte w art. 182a § 1 k. k. w., znajduje zastosowanie w stosunku do każdego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, bez względu na podstawę prawną, w oparciu o którą został orzeczony. Może być zatem stosowany, gdy orzeczenie zostało wydane na podstawie przepisów kodeksu karnego, jak również kodeksu wykroczeń.

Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, by sąd zmienił sposób wykonywania środka karnego?

Przepis art. 182a § 1 k. k. w., uzależnia modyfikację formy dalszego wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych od spełnienia dwóch warunków:

zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru – a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 i § 4 k.k., (dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów) – przez okres co najmniej 10 lat;
postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Dokonanie oceny kryminologicznej winno odpowiedzieć na pytanie, czy po zmianie sposobu wykonywania zakazu powadzenia pojazdów istnieje pozytywna prognoza co do tego, że prowadzenie przez osobę skazaną pojazdu nie będzie zagrażało bezpieczeństwu w komunikacji, W celu zebrania stosownych informacji sąd prawdopodobnie zleci kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu środowiskowego i zwróci się do Policji o nadesłanie informacji o skazanym.

W czym przejawia się złagodzenie elementu represyjnego środka karnego?

Złagodzenie represyjności orzeczonego uprzednio środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów polega na tym, że sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r., prawo o ruchu drogowym. (Dz. U. Dz.U.2017.1260).

Stosownie do tego przepisu – blokada alkoholowa to urządzenie uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu, w przypadku, gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm³. Blokada jest montowana w pojeździe przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. Aby uruchomić samochód należy dmuchnąć w ustnik urządzenia – jeśli urządzenie nie wykryje alkoholu w wydychanym powietrzu – zwolni blokadę zapłonu.

Koszt urządzenia wraz z założeniem oscyluje w granicach 4.000,00 – 5.000,00 zł, firmy świadczące usługi w tym zakresie oferują także wynajem blokady alkoholowej – roczny koszt to wydatek rzędu 100,00 – 150,00 zł plus ok. 500,00 zł za montaż urządzenia.

Środek karny zakazu prowadzenia pojazdów jest wykonywany w dalszym ciągu, jednakże nie ma on już charakteru bezwzględnego, jego zakres zostaje bowiem zawężony wyłącznie do pojazdów niewyposażonych w wymienioną wyżej blokadę. Osoba skazana może się tym samym ubiegać o przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdem, względnie o uzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów, wyposażonych w blokadę alkoholową..

Postanowienie sądu wydane na postawie art. 182a § 1 k. k. w., nie modyfikuje czasu, na który został orzeczony środki karny zakazu prowadzenia pojazdów.

Czy ustawa przewiduje wyjątki od zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową?

W razie wydania przez sąd orzeczenia o dalszym wykonywaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, zakazu tego nie stosuje się w przypadku prowadzenia pojazdów wykorzystywanych do nauki jazdy i egzaminowania, jeżeli skazany jest osobą szkoloną lub egzaminowaną w trybie przewidzianym przez przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r., o kierujących pojazdami (Dz.U.2017.978) lub ustawy z dnia 6 września 2001 r., o transporcie drogowym (Dz.U.2017.2200).Postanowienie sądu podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia (art. 182a § 4 k. k. w.).

Czy sąd może orzec o uchyleniu sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową?

Rażące naruszenie porządku prawnego przez skazanego może być podstawą wydania przez sad postanowienia o uchyleniu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową. Należy jednak wyraźnie podkreślić, iż nie chodzi tu o każde zachowanie, ale wyłącznie o rażące naruszenie porządku prawnego w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Z treści przepisu wynika, iż sąd nie jest zobligowany do wydania orzeczenia o uchyleniu sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową – jest to uprawnienie sądu, a co za tym idzie, decyzja w tym przedmiocie ma charakter fakultatywny.

Tytułem zakończenia

O zmianie sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 k.k., postanawia sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji.

Stosownie do art. 6 ustawy z dnia 20 marca 2015 r., o zmianie ustawy kodeks karny i niektórych innych ustaw – wobec osób, w stosunku do których przed dniem wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy (tj. prze 1 lipca 2015 r.) orzeczono prawomocnym wyrokiem środek karny zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 42 § 2 k.k., przepis art. 182a k. k. w., stosuje się, jeżeli środek karny był wykonywany przez co najmniej 18 miesięcy.

Składając wniosek o zmianę sposobu wykonywania środka karnego nie należy zapominać, że decyzja sądu ma charakter fakultatywny, co oznacza, iż nawet w razie spełnienia przesłanek wynikających z art. 182a k. k. w., sąd nie jest zobligowany do zmiany zakazu prowadzenia pojazdów na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową jeżeli sprzeciwiają się temu np. okoliczności popełnienia czynu, jego negatywny odbiór społeczny itp.

Dodano: 05.09.2018, do Aktualności